Akomodacja oka. Na czym polegają zaburzenia akomodacji oka i jak można je redukować?
Poznaj najważniejsze informacje na temat procesu akomodacji oka, jego zaburzeń oraz sposobach korekcji.
Akomodacja oka – co to jest? Na czym polega proces akomodacji oka?
Akomodacja oka (inaczej nastawność oka) to proces umożliwiający poprawne postrzeganie obiektów umiejscowionych w różnych odległościach. Polega on na dostosowywaniu się kształtu soczewki w wyniku skurczu mięśnia rzęskowego do odległości, w jakiej patrzymy na dany obiekt. Soczewka jest elastyczna i podczas patrzenia na obiekt w bliskiej odległości, moc soczewki oka powiększa się, a przy dalekich odległościach zmniejsza się.
Akomodacja oka - dlaczego jest nam potrzebna?
Akomodacja jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania oka i wyraźnego, ostrego widzenia. Bez procesu akomodacji, nasze oczy nie byłyby w stanie dostosować ostrości widzianego obrazu do odległości z jakiej na niego patrzymy. W efekcie obraz byłby rozmazany.
Na czym polegają zaburzenia akomodacji?
Zaburzenia akomodacji oznaczają nic innego jak obniżenie elastyczności soczewki, czyli jej zdolności do sprawnego skurczu. Pogorszona elastyczność soczewki oka charakteryzuje się zmniejszeniem ostrości widzenia, szczególnie podczas zmian odległości, na które patrzymy.
Kiedy dochodzi do zaburzeń akomodacji oka?
Obniżona elastyczność soczewki, czyli zaburzenia akomodacji, objawiają się zazwyczaj po 40. roku życia. Ludzki organizm starzeje się, a poszczególne części tracą pierwotne zdolności. Tak samo jest w przypadku oczy. Soczewki oka, które sprawnie służy od ponad 40 lat tracą powoli elastyczność i w związku z tym słabnie ich zdolność akomodacyjna. Jest to proces naturalny i jak najbardziej normalny i jest nazywany prezbiopią. Prezbiopia rozpoczyna się około 40 roku życia i postępuje zazwyczaj do sześćdziesiątego - siedemdziesiątego roku życia, kiedy oko zupełnie traci zdolność akomodacji.
Na zaburzenia akomodacji wpływać mogą również choroby oczu, urazy głowy lub nadmierne spożywanie alkoholu czy narkotyków.
Skurcz akomodacji oka (in. spazm akomodacyjny)
Spazm akomodacyjny to nic innego jak nadmierna akomodacja oka, czyli dysfunkcja akomodacji oka polegająca na nadmiernym kurczeniu się mięśnia rzęskowego. Mamy z nim do czynienia jeżeli mięsień zbyt silnie odpowiada na bodziec, a jego stałe, zbyt mocne napięcie wywołuje problem z rozluźnieniem mięśnia. Skurcz akomodacji powoduje więc pogorszoną jakość widzenia na dalekie odległości.
Osłabiona akomodacja oka
Oprócz nadmiernego skurczu, zaburzenia akomodacji mogą występować także w postaci akomodacji niedostatecznej, pod jednym z następujących typów:
Niesprawność akomodacji - gdy problem stanowi wyostrzanie obrazu podczas zmiany odległości patrzenia z dali na bliż
Niedostateczna akomodacja - gdy sprawność i amplituda akomodacji jest obniżona
Męczliwość akomodacji - gdy sprawność akomodacji maleje wraz z upływem czasu i oczy szybko męczą się zmianami odległości patrzenia
Ociężałość akomodacji - gdy reakcja mięśnia następuje z opóźnieniem
Paraliż akomodacji - gdy brak reakcji akomodacyjnej oka
Jak często występują zaburzenia akomodacji oka?
Wśród młodszych pokoleń, zaburzenia akomodacji pod postacią skurczu pojawiają się najczęściej u osób z nieskorygowaną wadą wzroku dalekowzroczności lub długotrwale pracujących w bliży (np. przy komputerze lub telefonie), stąd problem często dotyczy dzieci, młodzieży oraz pracowników biurowych. Inne przyczyny spazmu akomodacyjnego to np. choroby okulistyczne takie jak zapalenie tęczówki, porażenie mięśni lub zaburzenia neurologiczne.
Wśród starszych osób częstym powodem zaburzeń akomodacji jest postępowanie starczowzroczności wraz z wiekiem od około 40. do 70. roku życia. Niedostatecznej akomodacji z powodu prezbiopii nie da się niestety uniknąć.
Podejrzewasz u siebie zaburzenie akomodacji lub masz inne problemy z ostrym widzeniem? Zapisz się na darmowe badanie wzroku >
Masz inne objawy? Sprawdź, czym charakteryzuje się krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm lub przeczytaj nasz wpis o rodzajach wad wzroku >
Jak leczy się zaburzenia akomodacji oka?
Najczęściej wykorzystywanym narzędziem w celu korygowania wad refrakcji i zaburzenia akomodacji oka są okulary korekcyjne.
W celu stwierdzenia rzeczywistej wady refrakcji, w gabinetach okulistycznych można wykonać badania ze specjalnymi kroplami, które eliminują wpływ akomodacji na wyniki badania wzroku. Pozwala to wyeliminować często błędne przekonanie o pozornej krótkowzroczności, gdy tak naprawdę mamy do czynienia z zaburzeniami akomodacji.
Niezwykle istotne przy występujących zaburzeniach akomodacji jest także zachowanie odpowiedniej higieny pracy wzrokowej, w tym w szczególności pracy w bliży, przy komputerze. Konieczne są regularne przerwy od długotrwałego patrzenia w monitor, które pozwolą oczom odpocząć i zregenerować się przed dalszym wysiłkiem akomodacyjnym.
Świetnie sprawdzi się w tym przypadku zasada 20-20-20, która zakłada, że po każdych 20 minutach pracy w odległości bliskiej, należy przez 20 sekund patrzeć w dal, na obiekt oddalony o około 20 stóp (ok. 6 metrów). To bardzo szybka, ale jednocześnie wyjątkowo wartościowa pauza dla oka, które nieustannie męczy się w procesie akomodacji.
Poznaj inne zasady bezpiecznego korzystania z komputera oraz ochrony wzroku przed ekranem >
Akomodacja - ćwiczenia rozluźniające napięcie akomodacji oka
Oprócz regularnych przerw i zachowania higieny pracy przed komputerem, warto również spróbować krótkich ćwiczeń na rozluźnienie napięcia akomodacyjnego.
Ćwicz z MUSCAT! Wykonaj trening jogi dla wzroku z naciskiem na akomodację już dziś >
Masz więcej pytań o akomodację oka? Skontaktuj się z nami poprzez formularz lub zostaw nam wiadomość na Instagramie! Jesteśmy do Twojej dyspozycji!